Fonksiyonel Gıdalar 1

Son günlerde adını sıkça duyduğumuz "fonksiyonel gıda" lara değinmek istedim.Televizyonlarda, dergilerde sürekli görüyoruz. Fakat nedir, ne işe yarar, yeterli bilgiye sahip olduğumuzu düşünmüyorum bu konuda.Sizin için internetten yorumsal yazılmış şeyleri değil, aksine bu konu hakkında yapılan akademik çalışmalardan, derlemelerden bilgi toplayarak anlatmaya çalışacağım:)


Temel besleyici özelliklerinin ötesinde sağlığımıza olumlu katkıları  olan besinlere fonksiyonel besinler adı verilmektedir. Fonksiyonel besinler hiçbir işlem görmemiş doğal bir besin maddesi olabileceği gibi
fonksiyonel bir besin öğesi ile zenginleştirilmiş olabilir ve günlük diyetle tüketilir.Bu ürünlerin tüketilmesi çeşitli hastalıklardan korunmak için önemli bir yer teşkil etmektedir.Örneğin, Domateste bulunan likopen, somon balığında bulunan omega-3 yağ asitleri ve soyada bulunan fitoöstrojenler gibi çeşitli meyva ve sebzelerle tahıllar, balık, süt ve et ürünlerinde fonksiyonel özellikli bileşenler bulunmaktadır. Düzenli fonksiyonel besin tüketimi kanser ve kardiyovasküler hastalıklardan korunma ve tedavide, gastrointestinal sistemin sağlımızın 
korunmasında, menapoz semptomlarının hafifletilmesi, osteoporozun önlenmesi ve göz sağlığının korunmasında etkilidir. 


Hastalıklara karşı koymada etkin besin bileþenlerine örnek olarak da balık ve keten tohumundan (flaxseed) elde olunan omega-3 yağ asitlerini, soya fasulyesinden elde olunan izoflavonları, havuç, domates ve diðer
kırmızı/portakal rengi sebze ve meyvalardan elde olunan karotenoidleri (beta-karoten ve likopen), brokkoliden elde olunan sulforofanı, çay ve şaraptan elde olunan polifenolleri ve arpa ve yulaftan elde olunan çözünebilir lifleri örnek olarak verebiliriz.

Fonksiyonel gıda üretimi ilk kez  1980 yılında Japonya'da, 1990 yılında ise Amerika'da ve AB ülkelerinde başlamıştır.

Bitkisel Kaynaklı Fonksiyonel Gıdalar

1.Yulaflar: Yulaflar Beta Glukan dediğimiz maddeyi içerir.Bu maddenin yapılan araştırmalar sonucu kolestrolü düşürdüğü orataya cıkmıstır ve gunluk alım miktarı 40 g yulafın içinde bulunmaktadır.

2.Soya: Kardiyavasküler hastalıkların, kanserin, menopazal etkilerin azaltılmasında ve önlenmesinde etkili olduğu kanıtlanmıstır. Soya proteinin alımı bu yüzden önemlidir.

3.Keten tohumu: Keten tohumu yağı  omega-3 , %53 kadar linolenik yağ asidinden oluşmuştur.Bu  doymamış yağ asitleri östrojenik kaynaklı göğüs kanserinin önlenmesinde ve kolestrol düşürücü etkiye sahiptir.

4.Domates ve domates ürünleri : Domates en önemli likopen  kaynağıdır.Likopen de önemli bir antioksidant olup kanserin önlenmesinde önemli bir yere sahiptir.

5.Brokoli ve benzer sebzeler: Karnıbahar, brokoli, brüksel lahanasında bulunan antikansorejen (glukosinolatlar) maddeler, kanserin önlenmesinde etkindir.Ayrıca Cvitamini, demir, kalsiyum ve folik asit cinsinden zengindirler.

Devamı gelecek...



Kaynaklar;

Functional foods: nutrition therapy for tomorrow? http://www.thelondonfreepress.com/HealthDOC/
nutrition_article-dec.html


Fonksiyonel besinlerin sağlığımız üzerine etkileri, Turgay Coşkun Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatri Profesörü

Fonksiyonel Gıdalar ve sağlıkla ilişkisi, Abamüslüm Güven ve Murat Gülmez, Kafkas Üni. Vet. Fak. Derg.