Fonksiyonel Gıdalar 2

PREBİYOTİK VE PROBİYOTİK NEDİR?

Hep duyuyoruz ve marketlerde ürünler üzerinde görüyoruz bu kavramları.Kimimiz biliyor belki ama tam anlamıyla nedir bu kavramlar? Size birazcık açıklamaya çalışacağım.Bu arada gıdalar hakkında ki yazılarım akademik çalışmalardan derlemedir.En alltta linkleri de veriyorum.Fazlasını okumak isterseniz göz atabilirsiniz :)

Probiyotikler; sindirim sisteminde belirli sayıda bulunan ve tüketildiğinde bireyin bağırsaklarındaki bakterilerin sayıca dengesini sağlayarak sindirim sistemi ve bağırsak sağlığını koruyan canlı mikroorganizmalar ve/veya bileşenleri tanımlamaktadır. Probiyotik gıda ise içerisinde yeterli miktarda canlı probiyotik mikroorganizma bulunduran ve raf ömrü sonuna kadar bu canlılığı muhafaza eden üründür.

Probiyotikler, genellikle yoğurt ve diğer fermente ürünlere ilave edilmektedir. Fakat son yıllarda bu bakteriler içeceklere katılarak, tablet şeklinde, kapsül olarak ve dondurarak kurutma yöntemiyle marketlerde satılmaktadır.Probiyotik özelliğe sahip laktik asit bakterileri genellikle Lactobacillus casei, L.acidophilus ve bifidobakteriler olarak bilinir.

Probiyotiklerin Fonksiyonel Etkileri : Ağız yoluyla alınan laktobasil ve bifidobakterilerin vücutta düzenleyici etkileri bulunduğunu destekleyen çeşitli kanıtlar vardır. Probiyotik bakterilerin, sindirim sistemi tedavilerinde çeşitli beslenme ve düzenleyici etkileri bulunmaktadır. Yine probiyotiklerin hastalıklara karşı antibiyotik işlevi yaptığı bilinmektedir.

a.Probiyotik ve prebiyotikler, barsakta Clostridium sp., Salmonella sp. ve mide mukozosındaki Helicobacter pylori gibi çeşitli patojen bakterilerin gelişimini engeller.

b.Gıdaların tamamen hazmedilmesine katkıda bulunur.

c.Gıdaların emilimini kolaylaştırır ve mide ile barsaktaki beslenmeyi engelleyen faktörler ortamdan uzaklaştırılır.

d.Probiyotik ve prebiyotikler barsak epitelinin bariyer özelliklerini düzenler.

e.Vitamin ve minerallerin emilimini kolaylaştırır.

f.Probiyotik ve prebiyotikler sindirim sisteminin mikroflorasının düzenler.

g.sindirilemeyen oligosakkaritler ve diğer bileşenler probiyotik mikrofloranın gelişimini sağlarlar.

Probiyotikleri hangi besinlerle alabilirim?

Gıdalara ve içeceklere bu bakterilerin canlı hücrelerinin eklenmesiyle ;

 Bazı özel yoğurtlar 

 Bazı bebek besinleri

 Bazı dondurmalar

 Bazı kapsül şeklinde ilaçlarda

 Fermente süt ürünleriyle 

Prebiyotikler; bağırsaklarda yaşayan yararlı bakterilerin sayısını ve aktivitesini ve probiyotiklerin etkisini arttıran sindirilmeyen bileşenlerdir. Prebiyotik gıda, içerisinde prebiyotik bileşen içeren gıda ürünüdür. Prebiyotik bileşenler, daha çok karbonhidrat grubunda yer alan ve genellikle çözünür lif işlevi gören oligosakkarit veya polisakkaritlerdir. Oligosakkaritler (kısa zincirli karbonhidratlar), prebiyotik olarak bilinir ve kalın barsakta patojen bakterilerin sayısını sınırlayan, probiyotik bakterilerin ise gelişimini destekleyen sindirilemeyen gıdalar olarak tanımlanır.Gıdalara eklenen en yaygın oligosakkaritler; fruktooligosakkaritler, galaktooligosakkaritler ve polidekstrozdur.

Fonksiyonel gıda katkısı olarak prebiyotikler; doğal inülin, enzimatik olarak hidrolize edilmiş inülin veya oligofruktozları kapsayan inülin tipi fruktanlar ile sentetik fruktooligosakkaritler olarak sınıflandırılır.İnülin ve oligofruktoz sıklıkla tüketilen gıdalardan en çok un, soğan, muz, sarımsak ve pırasada bulunur. Sentetik inülin tipi fruktanlar ise, sukroz moleküllerinin enzimatik olarak katalize edilmesiyle üretilir.

Prebiyotiklerin fonksiyonel etkileri; 

şekerlerin sindirimi ve hazmı üzerine olumlu etkileri

glukoz ve yağ metabolizması ile kalp hastalığı riskine karşı koruyucu etki

Kabaızlığı rahatlatma

Bağırsak pH'sını düşürme

Bağırsak bakteriyel dengesini yenileme

Kan kolesterol seviyesini etkileme

Bağırsak kanseri riskini azaltma

Bebeklerde daha iyi bir bağırsak mikrflorası

Bağışıklık sistemi üstüne etkiler

Prebiyotikleri doğal olarak hangi besinlerle alabilirim?

Fasulye ve nohut gibi baklagiller
Enginar , pırasa
Soğan, sarmısak gibi yiyecekler
Buğday , kuşkonmaz 
Muz

Umarım bu yazım açıklayıcı olmuştur.Gördüğümüz gibi aslında sağlıklı beslenmek zor değil.Vücudumuz için yararlı olan ürünleri doğal olarak tüketebiliriz... 

Kaynaklar;

http://vetdergi.kafkas.edu.tr/extdocs/8_1/83_89.pdf
http://www.gidacilik.com/wp-content/uploads/2011/04/Probiyotik-ve-Prebiyotiklerin-Fonksiyonel-%C3%96zellikleri.pdf
http://e-dergi.atauni.edu.tr/index.php/zfd/article/view/4788
http://ajcn.nutrition.org/content/71/6/1682s.abstract
http://ps.fass.org/content/82/4/627.short